Metapatroon > stelseltaal > door-de-schalen-heen
Dankzij kleinschaliger elementen kan een grootschaliger stelsel eenduidig ingericht zijn, en blijven. Dat lukt dankzij “contextuele verbijzonderingen” in àlle richtingen. [… S]telselmatige betekenisordening [is] òngeacht de schaal optimaal met één methode gevestigd.
Die openheid voor oneindig gevarieerde expliciteringen vestigt […] nu nèt de duurzaamheid ervan
Het potentieel van Metapatroon voor modellering van reële betekenissenvariëteit èn samenhang door-de-schalen-heen is wezenlijk[.]
in: Bauhaus in de informatiemaatschappij
Metapattern’s contextual turn [supports] unambiguous modeling […] across so-called universes of discourse (also read: communities of practice). Metapattern features a qualitatively enhanced, comprehensive order of integration, answering to practical requirements for authentic, reusable information resources to span people, organizations, processes, perspectives, etc.
in: On benefiting from Metapattern
Zodra [de methode] dwingt tot reductie van de reële variëteit, schiet zij tekort. Aan de andere kant moet [zij] niet nodeloos ingewikkeld zijn. De redelijke beoordeling van de methode lukt […] pas met de stelselmatige ontologie als referentiekader.
in: Semantiek, interoperabiliteit en infrastructuur
Die, met excuus voor het neologisme, verstelselmatiging van ontwerpmethode heb ikzelf voor informatieverkeer op maatschappelijke schaal ondernomen. Het resultaat noem ik Metapatroon. De crux is verbijzondering, zonodig herhaald, van betekenis naar context (en tijd).
in: Ecologische ontwerpdynamiek van rechten en plichten
Op maatschappelijke schaal is "eenduidigheid van definities" illusoir. Daarom kunnen betekenissen slechts contextueel verbijzonderd gelden. Zonder èxpliciete context dreigt verwarring in en dus door informatieverkeer.
Karakteristiek voor de totale wereld is openheid. Een figuur (lees ook: object) ontwikkelt mede situaties en dus dienovereenkomstige gedragingen. De ene configuratie roept de andere op, enzovoort. Metapatroon [is] bemeten op dergelijke grenzeloosheid, terwijl voor elke gekende situatie wel degelijk precisie geldt.
in: Spelmaker
Op dit beginsel is Metapatroon gebaseerd, een methode […] voor verbijzondering van context en tijd in informatiemodellen […]. Daardoor kunnen zulke modellen semantiek op reële stelselschaal helpen borgen.
in: Semantische kans door financiële crisis?
Metapattern […] succeeds as the critical semantic technology by squarely leaving a minimalistic existential paradigm behind and adopting an open, relativistic behavioral paradigm.
in: Metapattern as situationist mereology
Metapatroon is niet een methode die een beetje aanvullend werkt. Je moet ervoor van perspectief wisselen, te weten van modellering voor een apart systeempje naar principieel stelselmatig.
De manier […] waarop dat voor informatieverkeer niet zozeer door-de-schalen-heen maar door-de-verschillen-heen stelselmatig lukt, is door context- en tijdaanduidingen als integrale en integrerende bestanddelen van informatie op te vatten.
in: Civiele informatiekunde vergelijkenderwijs
Om […] aansluitingen (interoperabiliteit) te verbeteren, hebben we voor informatiemodellering nu eenmaal een kwalitatief opgekrikte methode nodig.
De oplossingenruimte is dankzij de nieuwe theorie en techniek aanzienlijk gegroeid. Dat potentieel is nogeens extra toegenomen door veranderlijkheid ipv continuïteit vanaf de theorie serieus te nemen. Alles kan op een schaal die relevant is voor de informatiebehoefte in kwestie geadministreerd zijn en blijven.
in: Vernieuwing als dynamiek van theorie, techniek en toepassing
[W]ith Metapattern […] the structural nature has become a matter of principle.
in: Metapattern as context orientation: meeting Odell's challenge of object orientation
[M]etainformation is also modeled using Metapattern. Therefore, even types are dynamic. […] The relevant type, too, is determined as it existed, exists or will exist (and is/was registered as valid at that time). The explicit recognition of simultaneous and/or consecutive differences, even at the metalevel(s) of information, makes Metapattern eminently suited for gradual development and introduction of related information systems/sets/services.
in: The pattern of metapattern: ontological formalization of context and time for open interconnection
Contextgerichtheid […] keert het object vrijwel binnenste buiten. Omdat relevant objectgedrag van context tot context aangevuld wordt, kan een informatiestelsel eenvoudiger per rol groeien, zich aanpassen enzovoort. Een object hoeft dus niet ‘opengemaakt’ te worden, als er iets verandert.
in: Integratiemethode voor informatiestelsel
Een bepaalde component verschaft voorschrift voor actief (dynamiek: instructies) en/of passief (statiek: eigenschappen) gedrag. Als zo’n voorschrift geldt een component pas werkelijk generiek vanwege, nota bene, bepèrking tot een bepaalde situatie. Met andere woorden, eenduidige verbijzondering tot een specifieke situatie is zelfs voorwaarde voor generiekheid! Daardoor is zo’n component generiek beschikbaar ter eventuele aanvulling e.d. van gedrag elders, dus van enig ‘ding’ in een àndere situatie. Daarom kan Metapatroon bijvoorbeeld (ook) worden opgevat als synthese van object- en aspectgerichtheid.
in: Metapatroon voor variëteitsborging in modelgedreven ontwikkeling
Metapatroon staat allesbehalve lòs van tradities, maar bouwt er juist op voort met omvattender synthese. En dat is dus reuze handig als de reikwijdte van informatieverkeer er praktisch om vraagt.
in: aantekening 32.9
Metapattern [is] a method for technology-driven empowerment of constructive differences, while actually enabling to better benefit from similarities, too. Needless duplication may be eliminated, short-circuiting at its origin the domino-effect of run-away cost of information management.
De (meta)theorie omvat verandering èn structuur als ònlosmakelijk. In Metapatroon als (meta)theorie komt dat tot uitdrukking, doordat óók de ordening (lees ook: structuur) van informatie veranderlijk [is] […] De werkelijkheid verandert immers en daarop moet het stelsel voor informatieverkeer optimaal afgestemd blijven. Voorts is er de geleidelijke implementatie; toevoegingen, wijzigingen van structuur zijn onvermijdelijk. Sterker nog, dànkzij de mogelijkheid van toevoegingen enzovoort is het veranderingsproces pas stapsgewijs, dus zo beheersbaar mogelijk uitvoerbaar..
in: Semantiek, interoperabiliteit en infrastructuur
De nadruk […] is tweeledig: kritisch èn constructief. Zo’n model is dus allereerst onderwerp van kritische analyse. Als referentiekader geldt de informatiemaatschappij. Daarvoor is intensief informatieverkeer karakteristiek, met als nader kenmerk respectievelijk voorwaarde facilitering door digitale technologie. De onderzoeksvraag is dan, of het model in kwestie toereikend is voor dergelijk maatschappelijk informatieverkeer. Constructief ontwerp komt aan de orde, zodra een dergelijk model tekortschiet volgens stelselmatige criteria. Doorgaans ontbreken in gangbare modellen inderdaad (nog) betekenisverschillen die nota bene reëel èn relevant zijn op maatschappelijke schaal. Tegelijk moeten verschillen echter samenhang (kunnen) vertonen. Zulke gecoördineerde differentiatie vergt op haar beurt een karakteristieke methode ter borging van stèlselmatige betekenisordening. [Daarv]oor is metapatroon gebruikt. Er is zelfs geen àndere methode bekend voor samenhangende verbijzondering ‘door de schalen heen’ volgens context (en tijd!).
Het fundamentele(re) verklaringsschema maakt de 'zaak' veel eenvoudiger (zoals context als recursieve functie van objectgedrag; dat werkt dus ongeacht het 'niveau' dat je maar wilt aanbrengen; ofwel, hoge ambitie/elegante formalisatie/ruim bereik).
in: Aantekeningen over semiotiek
Voor een stelselmatig […] model is alles even concreet ..., of even abstract, het is maar hoe je het wilt noemen.
De betekenisverzamelingen van de zgn. communities of practice zijn […] niet disjunct. Voor optimale stelselmatigheid inclusief metainformatie is een fijnmaziger formalisme nodig.
in: Aantekeningen over informatiemodellering met Metapatroon
In Metapattern, context is an unambiguous variable (recursive: a function of relationship and object identity), which is the key (because object identities can be linked across contexts) to theoretically unlimited scope, practical compactness, flexibility, etcetera.
in: Notes on Metapattern, part 1
I'm not so much concerned with modeling situation. Instead, I
concentrate on modeling an object's behavior. Next, I recognize that a
particular object may exhibit several behaviors. This raises the
question of how a particular behavior is determined. [The] answer:
situation. So, [the] concept of situation has evolved from the
requirement for behavior selection. It only follows that I've
introduced the constraint that situations are disjunct. Otherwise,
behavior could not be unambiguously determined. For any object, there's
a 1:1 relationship between a particular situation and a particular
behavior. Or, given a situated object, its behavior is accurately
determined. In order to qualify as criterion for selection of behavior
— and now we're moving to the sign dimension — context need
only consist of a unique label. Combined with the object's unique
label, its so-called signature, intext can be retrieved.
Now that would already be enough when 'levels' were fixed. My analysis
of variety is that such levels are better assumed relative. In terms of
hierarchy, it means that you can move upwards and downwards. Upwards,
what was first taken as a situation as a whole, may turn out to be a
next-higher level object in a next-higher level situation. You can
repeat the procedure until you feel that you've reached a practical
limit, i.e. the behavioral horizon for, say, the ecosystem that you're
modeling. Downwards, the same principle applies. Now, what was first
taken as a behavior as a whole, may turn out to be a next-lower level
object with next-lower level behavior. Again, you can repeat the
procedure until you feel that you've reached a practical limit. In this
case, that is, downwards, what results are primitive chunks of
behavior. Please note that both the upward and downward limits of
decomposition remain relative. The structure is also variable at both
extremes. So, the horizon may be lifted and/or additional behavioral
detail added as primitive.
in: Notes on Metapattern and enneadic semiosis, part 2
Het is natuurlijk overduidelijk dat pappen-en-nathouden niet gewerkt heeft en ook nooit gáát werken. Daarom benadruk ik zo de noodzaak van stelselmatig overzicht. Je moet op relevante schaal zgn. variëteitbeheersing gevestigd krijgen. Nu is die schaal inmiddels … maatschappelijk in reikwijdte (nog afgezien van internationale verbindingen). Met andere woorden, wat het noodzakelijke overzicht inhoudt moet met die open, stelselmatige schaal van informatievoorziening rekening houden. Klopt, géén blauwdruk. Precies voor bedoelde onvoorspelbare dynamiek heb ik als geformaliseerde methode voor beheersing van (informatie)variëteit Metapatroon ontwikkeld. Metapatroon is thans de énige methode die orde kan scheppen in de principiële betekenisvariëteit.
Metapattern doesn't set primitives as an absolute limit. It is fundamentally open to continued conceptual decomposition[.]
in: On metapattern and other themes in information management
Naarmate de schaal en intensiteit van informatieverkeer groeit, zijn zgn domeinen ònmogelijk langer van elkaar apàrt te veronderstellen. Daardoor moet het zwaartepunt verschuiven naar de methode voor — weergave van — gevarieerde betekenissen. […] Zo’n methode deconstrueert (dus) zelfs traditionele domeinen en hun grenzen. Die àfbraak schept ruimte voor nieuwe constructie, eentje die wèl afgestemd is op huidig informatieverkeer en wat voor de toekomst redelijkerwijs verwacht wordt.
in: aantekening 22.8
Dat is een spectrum, met aan de ene, meeste gedetailleerde kant het specifieke-subject-in-zelfs-specifieke-situatie en aan de andere kant het totale-informatiestelsel-als-middel-voor-de-gehele-gemeenschap.
[V]olgens Metapatroon blijkt hoe onmogelijk het feitelijk is om een uniform geldige grens te bepalen zodra maatschappelijke situaties variëren.
Naarmate de horizon ruimer is, groeit de kans dat alom, herhaal alom "gedeelde aspecten" ontbreken. Wanneer dat de praktische uitkomst is dan wel kan zijn, kan je er dus netzogoed, nee, zelfs beter een beginsel van maken.Watslechtsconsistentoverblijft,respectievelijk als uitgangspunt geldt, is een betekenisloze identiteit(stelling), bijvoorbeeld een toegekend GUID. Verder is simpelweg àlles contextueel nader bepaald.
Het effect van alsmaar ruimer genomen situaties is, dat steeds minder gedrag ‘bestaat’ dat met zulk bereik niet-verschillend is.
[V]ast veronderstelde categorieën [zijn] dat op ruime schaal beschouwd vaak, meestal zelfs, helemaal niet […].
Een diagram met stelselmatige variëteit kan je vergelijken met een stadsplattegrond, waarop je (dus) allerlei wandelingen kunt uitzetten.
Wie verschillende experimenten of, algemener gezegd, afwijkende objectgedragingen in één overzicht wil tonen, komt er niet omheen om desbetreffende situaties integraal op te nemen. Dat is precies wat Metapatroon faciliteert.
Dus, wat als methode nogal paradoxaal kan klinken, de openheid is vàst. Juist daardoor zijn de resultaten dat echter a priori niet.
Deugdelijke cloud computing vergt natuurlijk vooral ... cloud semantics.
Als je wilt nagaan, of je model een beetje robuust èn flexibel is, kan je erover fantaseren of het volgens jou ook opgaat voor Mongolië e.d. Misschien is het inderdaad geen gek idee om alvast op China te rekenen.
Verwant hiermee is, wat geldt als authentieke informatie. Volgens een stelselmatig ontwerp is ‘gewoon’ alles authentiek. Dat bedoel ik inderdaad: àlles. […] Daaruit volgt dat de vraag naar een stelselmatig begin nooit met een ènkel (informatie)punt valt te beantwoorden. Evenmin kom je ergens door louter aanbod in kaart te brengen. Neem, ook weer gewoon, een concrete vraag. Denk aan een specifieke taak. Dan komt vanzelf van het één het ànder, enzovoort, enzovoort. En dat is weer de reden, dat Metapatroon veranderlijke structuur kent. Want infrastructuur is dynamisch. De orde van vandaag moet gewijzigd kunnen worden voor de relevante orde van morgen, enzovoort. Zo doen we dat sinds eeuwen met infrastructuur.
[M]et informatie […] zijn talloze aspecten aan de orde. Die moeten allemaal tot uitdrukking komen in de ene, samenhangende betekenissenvariëteit. Daarom is er sprake van stelselmatige betekenissenordening. Die bestaat zgn door-de-schalen-heen.
in: Redactionele correspondentie over de tekstbundel Interoperabel Nederland
De modelleertaal is het specialistische instrument voor stelselmatig bereik met precisie.
in: Publieks- en stelseltaal in wetgeving: Wat is het geval?
Methodisch volgens Metapatroon tellen […] ruwweg twee verbijzonderingsoriëntaties voor elk knooppunt. Volgens de ene, nog vergaand begrijpelijk volgens traditionele oriëntatie, is zo’n punt een áánknopingspunt. Aldus dient het punt in kwestie voor verbijzondering in de zin van verdere gedragsdetaillering. […] De àndere oriëntatie is èxtra kenmerkend voor Metapatroon. Daarvoor is een bepaald modelelement geen aanknopingspunt, maar geldt als resultáát van verbijzondering. […] De paradoxale schijn ten spijt, vanuit enig knooppunt is dat ook een soort verbijzondering. Die is echter niet gericht op nadere bepaling van gedragingen (zoals volgens het eerste perspectief), maar op benoeming van algemener object en situatie in hun unieke samenhang als gecombineerde noemer ervoor (die het resulterend gedrag eenduidig bepaalt).
in: Stelselmatige syllogistiek met Metapatroon
A characteristic feature is so-called contextual differentiation. Letting contexts determine differences should not be mistaken as Metapattern’s single feature, though. How Metapattern simultaneously establishes differences as coordinated is particularly novel, and powerful.
in: Get into the rhythm of Metapattern
This so-called upward decomposition toward the horizon continues until the model only contains nodes that represent situated objects.
in: Get into the rhythm of Metapattern
The conciseness of Metapattern’s regular modeling construct is precisely what makes possible combining them with unlimited variety. Whatever the scope of the configuration, every node carries an unambiguous meaning (concept).
in: Get into the rhythm of Metapattern
Volgens Metapatroon is een object op èlke schaal eenduidig ken- resp. modelleerbaar als verzameling gesitueerde (deel)objecten met pèr situatie kenmerkende gedragingen. Met object als (scharnier)punt, moeten steeds relevante situatie en bijbehorend gedrag verbeeld zijn. Dat gebeurt met context resp. intext.
in: Wittgensteins onderzoekingen semiotisch onderzocht
Metapatroon kent slechts één soort knooppunt-annex-relatie. En als grenswaarde is de zgn horizon zó gedefinieerd dat daarvoor hetzelfde geldt.
in: Ander metaconcept, enzovoort
Uitgaande van correspondentie tussen (o.a.) object- en tekendimensie
vormen eveneens signatuur en context een combinatie. Een
signatuur-in-context biedt aanknopingspunt voor beschrijving van
situationeel bepaald objectgedrag: intext.
Elk resulterend aanknopingspunt (in een model) biedt mogelijk één van
twee uitgangspunten voor verbijzondering via vèrder aanknopingspunt,
enzovoort.
Symbool voor de betrekkelijke openheid per model staat de horizon als
grens‘punt. ’
[S]hifting horizons annex levels for typing is open-ended in both directions, exemplifying Metapattern’s characteristic decompositions directed at specifying context, respectively behavior.
in: Perspectivism in federated practice
Metapattern aims at any practical scope. Soon the benefits become manifest of being prepared to revise ?presuppositions? for a particular model, too. It just may happen that including an additional behavior necessitates questioning how situations have so far been differentiated and/or what have so far been appointed objects.
in: Metapattern for complementarity modeling
Met Metapatroon [vòlgt d]e structuur […] een ènkele methode. Die methode heeft zelfs opzettelijk tot doel, is er op háár beurt voor ontworpen, om"bijzonderheden" van elkaar te (onder)scheiden èn ze in samenhang uit te drukken. Volgens de vooropgezette methode constitueren"bijzonderheden" in die ene moeite door hun"structuur."
in: Mooi meegenomen
A situated object, as its label indicates, participates in two so-called nestings. It takes part in both situation and object, with each in their turn a situated object, and so on. […] Where situation and object may no longer be distinguished, resides a horizon (and there nestings meet up again […]) .
in: Invitation to contextualism
Volgens Metapatroon lukt dat door een ontmoeting met een situatie te associëren. Dat laat zich herhalen, zodat de ene ontmoeting gedacht wordt te gebeuren in het kader van een omvattender ontmoeting, enzovoort. Klopt, voor ontmoetingen bestaat de fictie van het oneindige; samenloop van àlle ontmoetingen. Praktisch zijn we gedwongen vrijwel onmiddellijk een streep te trekken: horizon. Juist door aan die grens verder géén woord te besteden, kunnen we erbinnen woorden in contextuele betrekkelijkheid overzichtelijk benutten.
Dat is uiteraard ook precies de bedoeling van compacte, zeg maar, systeem- annex stelseltaal. Die moet op èlke schaal bruikbaar zijn. Wat wij met intermediaire metasystematiek nogeens versterkt hebben, althans, dat vind ik, is keuzevrijheid voor modellering door-de-schalen-heen.
Het sleutelbegrip is gedragsvariëteit[. …] Ik herhaal dat die ene metaregel toch wel kan helpen om e.e.a. redelijk geordend te laten verschijnen.
in: Motief en norm
[D]ia-enneadische verklaring […] verruimt het bereik van wat — consequent denkbaar is dat — door-de-schalen-heen volgens dezelfde metaregel verloopt.
in: Motief en norm
Inderdaad laat — verdere — verbijzondering zich “ad infinitum” voortzetten, omdat èlke partiële identiteit op zijn beurt kan dienen als objectmatig en/of situationeel aanknopingspunt.
in: Burke’s tonelistieke semiotiek
Nu is de enneade netzogoed een “myth,” maar kwalitatief ànders dankzij nadruk op reële verschillen. Is gedrag resp. rol niet eenduidig? Dan is kennelijke verdere situationele objectverbijzondering nodig (die als teken met verdere contextuele signatuurverbijzondering wordt uitgedrukt)[. …] Omgekeerd kunnen diverse gedragingen bij nader inzien dezelfde zijn; bijbehorende verbijzonderingen kunnen kennelijk opgeheven worden resulterend in hun veralgemenisering.
in: Burke’s tonelistieke semiotiek
Als Metapatroon op zijn beurt óók als patroon geldt, maar in zijn opzettelijke enkelvoud kwalitatief ànders, dan werkt het zelfs door-de-schalen-heen (zoals het voor de gebouwde omgeving heet). Er lijkt een omgekeerde verhouding aan de orde. Hoe ruimer het bereik van een vuistregel — wat Metapatroon als methode wel beschouwd is — des te compacter hij luidt (vanwege de noodzakelijke abstractie) .
in: Metapatroon als enkelvoudig stelselpatroon
Uit het verband tussen schaal en variëteit volgt, dat algeméén geldige eigenschappen verdwijnen naarmate bereik groeit. Met een referentiekader voor louter kleinschalig bereik is dat contra-intuïtief, zelfs een regelrechte tegenspraak. Stelselmatig is pas consistent, dat eigenschappen altijd bepèrkt gelden, te weten situationeel resp. contextueel. Vandaar dat Metapatroon zgn. contextuele verbijzondering als beginsel benut.
Wat schaaleffect of —breuk betreft merk ik graag nog op, dat juist Metapatroon daartegen wèl vergaand bestand is. Dat gebeurt dankzij explicitering van relevante situaties (in model: contexten), waarmee uiteraard ook variaties van schaal begrepen kunnen zijn.
in: aantekening 58.4
Met die verwarring valt het dus alleszins mee, mits objectgedragingen naar relevante situaties worden verbijzonderd. Feitelijk vormt steeds een bepaalde situatie het gedragstype in kwestie[.]
in: aantekening 61.7
Figuratief is Metapatroon uiteraard niet. Juist dankzij symbolische uitdrukkingswijze — en dat geldt tevens voor de voorgestelde schematechniek voor modellering — is eenduidige ordening van betekenissenvariëteit òngeacht schaal van informatieverkeer nieuw aan Metapatroon.
In de eerste plaats ontkomt ook de modelleur niet aan subjectiviteit. Ten tweede is er de evolutionair verworven situationele gedragsoriëntatie. Dè allesomvattende situatie kan geen enkel subject zich concreet voorstellen. Dat realisme komt met Metapatroon voor een (gedragingen)model in — het trekken van — een horizon tot uitdrukking. Wat traditioneel een eigenschap heet, geldt daarbij eveneens als gedrag(ing). En absolute, zeg ook maar vaste (gedrags)eigenschappen bestaan niet. Ze gelden ‘van’ een ob- c.q. subject slechts nodig en voldoende situationeel verbijzonderd; door relativering van subject en situatie als samenstellende delen van samenloop èn door recursiviteit van hun samenlooprelaties is het bereik voor — modellering van — samenhangende verschillen open.
[Metapatroon is] een modelleermethode voor stelselmatige ordering van betekenissenvariëteit en aldus geschikt voor ontwerp van infrastructurele voorzieningen voor informatieverkeer, dwz ter facilitering van maatschappelijk informatieverkeer met — ook nog eens veranderlijke — variëteit van dien.
[Betekenissen] moeten allemaal in een informatiemodel met stelselmatig bereik tot uitdrukking komen; er is géén reden — meer — voor aparte behandeling van zgn stam- resp. referentiegegevens.
Onder de noemer van informatie ligt, als het goed is, de nadruk op
betekenis. De ruimtelijkheid van tekens geldt, althans volgens die
primaire insteek, als verwaarloosbaar. Terwijl de ruimte die het ene
— fysieke — gebouw inneemt niet tegelijkertijd door een
ànder gebouw bezet kan zijn, bestaat die beperking voor — opslag
van de meeste — informatie praktisch niet.
Waarom probeer ik zo’n verschil aannemelijk te maken? Dat heeft
met schaal te maken[. …] Voor materiële objecten is het ook weer
praktisch onzin om schaal dan maar lòs te laten vanwege onduidelijkheid
erover. Voor betekenissenordening zie ik daarin juist dè oplossing. Zo
is Metapatroon een methode voor modellering òngeacht schaal. Dat maakt
voorzieningen vergaand aanpasbaar die volgens het ontwerpbeginsel ervan
opgezet zijn (wat met zgn fysieke bouwwerken veel eerder problematisch
is).
De dankzij Metapatroon feitelijk opengestelde informatieruimte is in
die zin toekomstvast, dat de structuur van de ordening veranderbaar is.
Er is qua ordeningsbeginsel immers gerekend op àlles, en dat werkt
bevrijdend. […] Het blijkt […] mogelijk om unieke
betekenisopgaven allemaal in één en dezèlfde ordening met hun samenhang
van dien te modelleren. Er is, kortom, wèl zoiets als een formule van
die zgn overkoepelende orde, zeg ook maar een metaformule: contextuele
verbijzondering (corresponderend met enerzijds situationele
gedragsverbijzondering, anderzijds motivationele
betekenisverbijzondering). Die grenzeloze flexibiliteit is ònhaalbaar
voor — voornamelijk — ruimtelijke voortbrengsels.
Voor modellering met Metapatroon van samenhangende betekenissenvariëteit zijn echter géén verschillende kaartlagen nodig zoals voor geografische weergave(n) volgens verschillende thema’s e.d. Dankzij recursieve contextuele verbijzondering als ordeningsbeginsel kent een stelselmatig model één beschrijvingsvlak (lees ook: laag).
Voor het reële bereik van infrastructuur voor informatieverkeer geldt zelfs principieel dat informatie zoals traditioneel beperkt opgevat, bijvoorbeeld als een ènkel woord, voor deelnemers verschillende betekenissen kan hebben al naar gelang de maatschappelijk-verkeerssituatie resp. hun nadere hoedanigheid ‘in’ zo’n situatie. Daarom voldoet zo’n beperkt vormbegrip niet; tot onlosmakelijk onderdeel van informatie moet tevens context gerekend zijn (en dat verklaart het beginsel van — recursief toepasbare — contextuele verbijzondering volgens Metapatroon). Ik herhaal de vaststelling dat het fysieke ruimtebeslag van gedigitaliseerde informatie verwaarloosbaar is. [In willekeurige informatiebehoeften kan] structureel voorzien zijn […] dankzij ook weer zoiets als een metastructuur die naar … behoefte aan specifieke betekenis met contextueel verbijzonderde informatie kan worden gevuld. Daarvoor hoeft aan de òpzet dan niets te veranderen. Zo eenvoudig kan het voor de gebouwde omgeving in de traditionele(re) betekenis uiteraard niet vanwege daarvoor ruimtelijk wèl heersende beperkingen. Zeg ook maar dat in de driedimensionale ruimte compromissen onvermijdelijk zijn, terwijl in, vooruit, zoiets als de informatieruimte verwevenheid volgens contextuele verbijzondering praktisch grenzeloos mogelijk is.
En wat op het ene moment voor signatuur doorgaat, kan op een ander moment gelden als — onderdeel van — context.
Een unieke gedraging beschouw ik als resultaat van samenloop van een subject en een situatie. Voilà, subjectief situationisme. Een subject is overigens een, zeg maar, een object dat beschikt over cognitief vermogen voor haar (lees ook: zijn) gedragsbepaling. Hoe dan ook biedt enneadisch ob- resp. subjectief situationisme de gewenste grondslag. Ik geef hier kortweg een opzettelijk simplistische samenvatting. Het gedrag van een object — en dus beslist van een object dat subject is — wijzigt naar omstandigheden. Zo heeft water een vaste vorm (ijs) ònder het vriespunt, een gasvorm (damp) bóven het kookpunt en is vloeibaar met een temperatuur ertussen. Een kind kan — eventjes? — ophouden met zeuren als het een ijsje krijgt, enzovoort. Water vind ik object, kind subject. Algemeen gezegd, weliswaar nemen we steeds hetzèlfde ob-/subject aan, maar per situatie met ànder gedrag. Metapatroon betreft de methode voor samenhangende (!) beschrijvingen van verschillende (!) gedragingen. De identiteitsstelling van een ob-/subject wordt uitgedrukt met een zgn signatuur, terwijl een context een situatie beschrijft. Volgens een betrekking tussen een signatuur en een context laat zich èlke gedragingsbeschrijving (intext) eenduidig ordenen. Voor open bereik van een model is het inderdaad wat ingewikkelder, maar om meer dan overbekende wiskundige kunstgrepen gaat het daarbij niet; wat voor samenloop geldt als signatuur resp. context is ook weer betrekkelijk èn samenloop laat zich herhalen. Ik wil maar zeggen dat ik eigenlijk niets relevanter voor informatiekundig ontwerp(en), vooruit, architectuur(beoefening), heb kunnen bedenken dan … semiotiek.
in: aantekening 76.9
Op welk model voor een autorisatievoorziening het ook voor een informatie(verkeers)stelsel uitloopt, noodzakelijkerwijs moet autorisatie-als-betrekking volledig genoeg zijn uitgedrukt. Dat verschilt van wat telkens per kleinschalig informatiesysteem (lees ook: toepassing) volstaat ‘binnen’ een organisatie.
Als gevolg van variëteit van subjecten èn situaties komt slechts een stelselmatig bemeten oplossing in aanmerking, tegenwoordig dus ook — en vooral? — voor digitale facilitering van informatieverkeer.
Je zou kunnen zeggen dat consequente toevoeging van zo’n scharnier tevens kenmerkend is voor Metapatroon. Op die manier kunnen immers willekeurige betekenissen samenhangend in één model uitgedrukt staan. Voor een veranderde of nieuwe betekenis is géén nieuw model meer nodig. Zolang ook die betekenis past volgens drieledige structuur à la contextuele verbijzondering, kan die aan eerder opgestelde het model toegevoegd worden, enzovoort (waarvoor wellicht verdere wijzigen van het model nodig zijn). Omdat Metapatroon methodisch ruimte biedt voor vernieuwing e.d. van betekenissen is èn blijft de methode bruikbaar als ‘oplossing’ voor het ‘probleem’ van stelselmatige betekenissenordening. Zeg ook maar dat Metapatroon naar zijn drieledige aard ontsnapt aan tweeledig simplisme. Zo kan het dus ook.
Een informatiemodel betreft samenhangende betekenissen (lees hier
ook: begrippen). Voor het bereik van het model in kwestie moet elke
betekenis eenduidig zijn. Hoe lukt dat, wanneer de ene betekenis
afhankelijk is van àndere betekenissen? […] Metapatroon kent dus
zelfs een ènkel beginsel voor — uitdrukking van —
betekenissen volgens betrekkingen. Daarvoor geldt een bepaalde
betekenis als gedragsaanduiding (lees voor gedrag hier ook:
eigenschap).
Omdat volgens de veronderstelling van een ònafhankelijk object, zeg ook
maar de filosofie van het logisch atomisme, vanaf wat ruimer bereik de
eenduidigheid van betekenis niet valt vol te houden, moeten er
aanvullend gedrags- annex betekenisbepalende factoren verondersteld
zijn. Nota bene, zoiets als relativiteit wordt alom in vakdisciplines
allang erkend, zij het op verschillende manieren zoals met de
natuurkundige complementariteitstheorie resp. sociale
psychologie.
Metapatroon houdt het consequent op één zo’n extra factor,
situatie. Aldus luidt de aanname dat èlke gedraging resulteert uit
samenloop van een object met een situatie. En òngeacht het modelbereik
kan het bij de veronderstelling van tweeledige samenloop met één
uitkomst blijven door zulke betrekkelijkheid herhaalbaar te verklaren.
[… I]n de richting van vèrdere verbijzondering van
gedragsbepalingen [kan] zo’n samenloopresultaat op zijn beurt
gelden als object en/of situatie voor samenloop, enzovoort. En in
òmgekeerde richting moet van een gedraging worden nagegaan van welke
object en van welke situatie er een samenloopresultaat mee aan de orde
is. In deze richting verkrijgt een model zijn grens van bereik door het
trekken van een zgn horizon.
Het recursieve tweeledig betrekkingsbeginsel van Metapatroon maakt
beknopt overzicht met ruim bereik mogelijk.
Metapatroon is een methode om met open bereik (lees ook: op reële stelselschaal) verschillende tekens inclusief contexten met/voor dienovereenkomstig verschillende betekenissen samenhangend in één model op te nemen.
[E]en criterium voor eenduidig onderscheid […] biedt situatie, en recursief opgevat geldt dat door-de-schalen-heen, maw eensluidend voor het volledig — ermee ànders — denkbare werkelijkheidsbereik.
Zeg maar de micro-oriëntatie met Metapatroon betreft duiding van gedrag. Een bepaalde gedraging geldt als resultaat van samenloop van enerzijds een object of subject, anderzijds een situatie. […] Door herhaling van dergelijk samenloopverband kan de situatie alsmaar ruimer beschouwd worden en dat komt dan met de macro-oriëntatie overeen. Metapatroon verenigt beide oriëntaties, dus micro èn macro, in één modelleermethode resp. in ermee opgestelde modellen.
[E]en situationeel object — met bijbehorende gedraging — is uniek bepaald door beide constituerende (f)actoren. Beide (f)actoren kunnen op hun beurt gelden als situationele objecten: recursiviteit, enzovoort tot een opgelegde ènkele (f)actor (horizon).
[D]e schaal van wat telt als relevante situatie kan … blijven … variëren. Het is methodisch gezien dan zelfs eenvoudig om een strikt unieke situatie voor eveneens geldig te kunnen houden (zoals ik principieel doe voor ordening van betekenissenvariëteit vanuit informatiekundig perspectief).
Het bereik van Metapatroon is open dankzij aanvullende veronderstelling van relativiteit en recursiviteit. Héél in het kort, er is relatief aan, omdat wat voor de ene samenloop als situatie geldt, voor een andere samenloop als object kan worden aangenomen. En recursief, omdat elke samenloop op zijn beurt als object resp. situatie kan gelden als deelnemer aan een aldus nadere samenloop; omgekeerd wordt elk(e) object resp. situatie beschouwd als ontstaan uit samenloop, wat antwoord vergt op de vraag naar dááraan deelnemend(e) object èn situatie, enzovoort tot een daarvoor praktische grens lijkt te zijn bereikt die dan telt als (model)horizon.
Wèl weet ik dat herhaling volgens Metapatroon in, ik zeg tòch maar, positieve zin neerkomt op alsmaar preciezere gedragsbepaling van enig ob-/subject volgens een steeds specifieker veronderstelde situationele samenloop. Andere bepalingen gelden allemaal … niet, maar dàt blijft ‘als het ware’ impliciet.