Pieter Wisse, Information Dynamics
De titel van dit overzicht is ook bedoeld als aansporing om het boek Ontspoorde wetenschap (De Kring, 2012) door F. van Kolfschooten te bestuderen èn integer ernaar te handelen.
Metapatroon (Engels: Metapattern) is een methode inclusief notatiewijze voor conceptuele modellering. Information Dynamics BV is de maker en eigenaar van Metapatroon.
In opdracht van Forum Standaardisatie is Metapatroon zelfs twee maal door Novay geëvalueerd. De uitkomst van de eerste keer staat gerapporteerd in bijlage C van Semantiek op stelselschaal: issues en oplossingsrichtingen (Bureau Forum Standaardisatie, 19 juni 2009). Verslag van de tweede evaluatie vormt onderdeel van Landkaart Semantische Interoperabiliteit (Forum Standaardisatie, 8 oktober 2012, versie 1.0).
Met Landkaart Semantische Interoperabiliteit zijn meerdere zgn semantische benaderingen volgens criteria gewaardeerd. Vergeleken met de eerdere evaluatie door nota bene dezèlfde partij inclusief persoon (!) wijken nogal wat waarderingen van Metapatroon zelfs sterk àf. Ik beperk me hier tot enkele illustraties. Daarvoor vermeld ik steeds 1. het criterium volgens Landkaart Semantische Interoperabiliteit, 2. de bijbehorende waardering van Metapatroon, dus ook ‘op’ de Landkaart, en 3. de waardering in bijlage C van Semantiek op stelselschaal die terugblikkend hetzelfde of minstens zeer nauw verwante methodische aspect betreft als later gepoogd is ‘op’ de Landkaart met een zgn criterium te vangen. Vanwege overlappingen van criteria blijken enkele herhalingen van citaten uit bijlage C van Semantiek op stelselschaal onvermijdelijk.
Waarderingscriterium Landkaart: “knip
zelfstandig/bijvoeglijk.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“onbekend.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (p. 39): “Metapattern kent [he]t verschil [tussen
entiteiten en attributen] niet.”
Waarderingscriterium Landkaart: “knip
ding/verbinding.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“onbekend.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (pp. 38-39-41): “Metapattern maakt zelfs van alles een
relatie. [...] Daarom geldt voor Metapattern als principe: [...] In conceptuele
modellen zijn relaties eersterangs elementen. [...] Dat gaat nog verder: ook
het verschil tussen relaties en entiteiten verdwijnt. [...] Metapattern maakt
van alle relaties associaties, waarmee het onderscheid tussen entiteiten en
relaties is verdwenen. [...] [A]lles is [met Metapattern] tegelijk
object/subject én relatie.”
Waarderingscriterium Landkaart: “knip
categorie/exemplaar.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“onbekend.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (pp. 39): “[E]ntiteiten en attributen] [...] zijn in
Metapattern allebei gewoon begrippen (of “typen”).”
Waarderingscriterium Landkaart: “knip
term/concept.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart: “onbekend.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (p. 36): “Een belangrijk onderscheid om te maken in
conceptuele modellen is dat tussen het geregistreerde en de registratie
daarvan.”
Waarderingscriterium Landkaart: “opspannen en
beperken.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“onbekend.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (p. 36): “In Metapattern zijn het de begrippen zelf die
als context voor elkaar optreden. Sterker nog, èlk begrip kan alleen worden
gedefinieerd in de expliciete context van andere.”
Waarderingscriterium Landkaart: “maken van
modellen.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“afwezig.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (pp. 34-35-39): “Metapattern is een benadering voor het conceptueel
modelleren van informatie. [...] Metapattern hanteert principes voor het
conceptueel modelleren van informatie. [...] Metapattern kent een taal
voor het conceptueel modelleren van informatie. [...] Metapattern maakt gebruik
van een aantal patronen, dat wil zeggen, typische modelfragmenten die
voor typische problemen worden toegepast. [...] In de plaatjes staat [...]
steeds het contextueel specifiekere begrip [...] onderaan en de contextueel
algemenere begrippen [...] bovenaan. Daarmee ontstaat er dus een visuele
oriëntatie van de modellen. Van boven naar beneden betekent: van algemeen naar
bijzonder. [...] In de taal [Metapattern] ontkomt geen enkel begrip eraan om
zelf ook weer context te hebben. [...] Om te voorkomen dat er op die manier
oneindige modellen ontstaan, kent Metapatroon een “contextuele horizon”, een
naamloos begrip dat als een grote horizontale streep bovenaan in de modellen
verschijnt. Die horizontale lijn is de kapstok waarin het model hangt.”
Waarderingscriterium Landkaart:
“verbinden/verzoenen van modellen.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“afwezig.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (pp. 39-45): “[Met] Metapattern [kunnen oorspronkelijk
gescheiden] modellen verbonden [worden] door [de] registraties [in kwestie]
zelf expliciet als begrip te introduceren [...] en deze als context boven hun
respectievelijke model te hangen. Zo wordt dus de oorspronkelijke impliciete
context van de [oorspronkelijke] modellen expliciet gemaakt. Vervolgens kan
stapsgewijs gewerkt worden aan de diepere verbinding van beide modeldelen.
[...] Zo [biedt] Metapattern [...] een verzoenend kader voor bestaande
informatiemodellen. [...] Omdat Metapattern geen structuurdetails
vooronderstelt van andere [...] modellen, kunnen deze relatief eenvoudig onder
een Metapattern-paraplu worden verenigd en verzoend.”
Waarderingscriterium Landkaart: “onderhouden
van modellen.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“afwezig.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (p. 44): “Om [volgens Metapattern] de betekenis en gedrag
van een begrip te begrijpen, hoeft zo weinig mogelijk geleund te worden op de
betekenis van andere [begrippen], behoudens natuurlijk de contextuele
afhankelijkheid. Metapattern-modellen zijn zo relatief makkelijk
backwards-compatible te houden: wat past bij een oude modelversie heeft grotere
kans ook bij opvolgende versies te passen.”
Waarderingscriterium Landkaart: “executeren
van modellen.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“afwezig.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (p. 46): “De software-implementatie is [...] een bewijs
dat de Metapattern-principes en –taal te implementeren zijn in software.” Zie
ook, verderop, criterium “beschikbaarheid van tooling.”
Waarderingscriterium Landkaart: “afbeelden van
modellen.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“afwezig.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (p. 40): “[Het] verwijderen van structuuraspecten
(onderscheid) uit de modellen is niet definitief. Het is prima mogelijk deze later
weer aan de modellen toe te voegen.”
Waarderingscriterium Landkaart: “communiceren
van modellen.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“afwezig.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (p. 53): “Modelleurs in de gangbare modelleerpraktijk
zullen drempels voelen om de Metapattern-taal te gebruiken.”
Waarderingscriterium Landkaart: “analyseren
van/redeneren met modellen.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“afwezig.”
Hierover doet Semantiek op stelselschaal in bijlage
C geen uitspraak. Destijds begreep de beoordelaar van Novay ondanks herhaalde
attendering op o.a. Ontology for interdependency: steps
to an ecology of information management (in: PrimaVera,
working paper 2007-05, Universiteit van Amsterdam, 2007) niet, dat met
Metapatroon als multicontextuele modelleermethode een kwalitatief àndere logica
gepaard gaat: stelsellogica.
Waarderingscriterium Landkaart: “ontwerp van
elektronische uitwisseling.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“onbekend.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (p. 40): “[Het] verwijderen van structuuraspecten
(onderscheid) uit de modellen is niet definitief. Het is prima mogelijk deze
later weer aan de modellen toe te voegen.”
Waarderingscriterium Landkaart: “combineren
van bronnen.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“onbekend.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (p. 39): “[Met] Metapattern [kunnen oorspronkelijk gescheiden]
modellen verbonden [worden] door [de] registraties [in kwestie] zelf expliciet
als begrip te introduceren [...] en deze als context boven hun respectievelijke
model te hangen.”
Waarderingscriterium Landkaart: “migratie.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“onbekend.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (p. 39): “[Met] Metapattern [kunnen oorspronkelijk
gescheiden] modellen verbonden [worden] door [de] registraties [in kwestie]
zelf expliciet als begrip te introduceren [...] en deze als context boven hun
respectievelijke model te hangen. Zo wordt dus de oorspronkelijke impliciete
context van de [oorspronkelijke] modellen expliciet gemaakt. Vervolgens kan
stapsgewijs gewerkt worden aan de diepere verbinding van beide modeldelen.
[...] Zo [biedt] Metapattern [...] een verzoenend kader voor bestaande
informatiemodellen.”
Waarderingscriterium Landkaart: “upward
traceability.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“onbekend.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (p. 42): “Als principe noteerden we al het onderscheid
tussen het geregistreerde en de registratie. Dat vertaalt zich in modellen
typisch naar een contextuele verbijzondering waarin een werkelijke-wereldconcept
in de context van een expliciet benoemde registratie of registratiehouder
verbijzondert tot zijn geregistreerde tegenhanger.”
Waarderingscriterium Landkaart: “eigenaarschap
en gezamenlijk beheer.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“onbekend.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (p. 39): “[Met] Metapattern [kunnen oorspronkelijk
gescheiden] modellen verbonden [worden] door [de] registraties [in kwestie]
zelf expliciet als begrip te introduceren [...] en deze als context boven hun
respectievelijke model te hangen.”
Waarderingscriterium Landkaart: “flexibiliteit
in de uitdrukkingswijze.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“onbekend.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (p. 37): “Metapattern is [...] een kale en abstracte taal;
het kan maar één ding en dat is contextueel verbijzonderen. Die kaalheid lijkt
beperkend, maar heeft ook een voordeel. Het maakt modellen uitbreidbaar [en]
aanpasbaar[.]”
Waarderingscriterium Landkaart:
“schaalbaarheid in de uitdrukkingswijze.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“onbekend.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (pp. 37-38-44-52): “[Dankzij de] onafhankelijk[heid] van
allerlei specifieke representatiekeuzes in specifieke databases [... zijn
c]onceptuele modellen [met Metapattern] onafhankelijk van de scope en de
representatie van specifieke registraties. [...] Metapattern [...] zorgt voor
maximale schaalbaarheid en aanpasbaarheid van conceptuele modellen. [...]
Metapattern kent algemene principes voor conceptueel modelleren die cruciaal
zijn voor het op e-overheidsschaal beheersen van semantische
interoperabiliteit.”
Waarderingscriterium Landkaart:
“beschikbaarheid van tooling.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“1.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (pp. 35-43): “Metapattern kent een implementatie in
software: KnitbITs. [...] Naast principes, een taal, en patronen, kent Metapattern
ook een werkende implementatie in software. Dat wil zeggen: gegeven een
Metapattern-model kan een database worden gemaakt die het mogelijk maakt
informatie over de concepten in dat model op te slaan en te bevragen.
We zullen hier niet ingaan op de details van deze implementatie. Wel is het
belangrijk dat zij bestaat. Het is immers een belangrijke aanwijzing voor de
praktische toepasbaarheid van de Metapattern-taal. [...] Met deze
softwaretechnologie is de catalogus gemaakt die in Bijlage D staat beschreven.
[...D]e hier bedoelde Metapattern-implementatie [blijft] maximaal trouw [...]
aan de principes. Dat zorgt ervoor dat aanpassingen in het model relatief
makkelijk in de software kunnen worden verwerkt.”
Waarderingscriterium Landkaart: “verspreiding
sectoraal.”
Bijbehorende waardering van Metapatroon ‘op’ Landkaart:
“onbekend.”
Eerdere waardering van Metapatroon in Semantiek op
stelselschaal (p. 39): “[Metapattern kan] een overkoepelend beeld van de
onderlinge samenhang in de betekenisdomeinen van betrokken spelers [...] in
kaart brengen.”
Dat zijn, zachtjes uitgedrukt, frappante afwijkingen! Hoe vallen ze te verklaren? Lijdt de Novay-medewerker die betrokken was bij beide evaluaties soms aan massief geheugenverlies? Mijn overtuiging is allang, dat het opzettelijk om meervoudig, dus massief bedrog gaat. Daarbij dient dit latere bedrog met Landkaart Semantische Interoperabiliteit o.a. om eerder bedrog te maskeren. Hoe zit dat?
Nota bene, in Landkaart Semantische Interoperabiliteit wijken niet alleen de scores voor Metapatroon af van Novay’s eerdere evaluatie. Er is tevens een beoordeling van de zgn Essence-taal opgenomen. Die verschijnt ‘op’ de Landkaart zowat als het positieve contrast van Metapatroon. Zoals echter uit o.a. de notitie Zoek de verschillen! blijkt, vormt die Essence-taal qua modelleermethode plus –notatie een exacte nabootsing van Metapatroon. Dat plagiaat is gepleegd door consortium Essence, eind 2010 met (veel) overheidssubsidie opgezet door ... Forum Standaardisatie en Novay, nota bene ná de eerdere zeer positieve evaluatie van Metapatroon door ... Novay in opdracht van ... Forum Standaardisatie. En onlangs was er dus de opdracht van Forum Standaardisatie aan Novay en Ordina, een andere Essence-deelnemer, voor Landkaart Semantische Interoperabiliteit om hun plagiaat te promoten èn het originele Metapatroon weg te drukken. Dat heeft verdacht veel, zo niet alles, van samenspanning.
Tot dusver hebben klachten c.q. meldingen van Information Dynamics over plagiaat, subsidiefraude, valse concurrentie en onrechtmatige staatsteun niets uitgehaald. Zelfs van een “publieke bekendmaking van verzet” door Information Dynamics, zie Ook open kaart, open brief aan Bureau Forum Standaardisatie (14 mei 2012), hebben Forum Standaardisatie en Novay zich ditmaal voor Landkaart Semantische Interoperabiliteit overduidelijk niets aangetrokken.
noot
Aan de evaluatie van Metapatroon in 2008-2009 door Novay in opdracht van Forum
Standaardisatie heeft Information Dynamics in vertrouwen en graag meegewerkt.
In aanvulling op uitgebreide documentatie (sinds 1991!) over Metapatroon waren
intensieve voor- en toelichting door Information Dynamics nodig om Novay tot
enig inzicht te brengen in wat er op stelselschaal ook en vooral voor en door
betekenissenvariëteit kwalitatief verandert. Die medewerking van Information
Dynamics is inderdaad duidelijk herkenbaar in bijlage C van Semantiek op stelselschaal. Overigens zijn vervolgens
als aantekeningen tevens de teksten gepubliceerd van de talloze emailberichten
over allerlei aspecten van Metapatroon plùs hun samenhang die Information Dynamics
in de periode 2008 tot en met 2010 stuurde aan de betrokken Novay-medewerker.
O.a. die aantekeningen zijn toegankelijk via Metapatroon,
handboek stelselmatig informatieverkeer.
Ter verdere oriëntatie op ‘de zaak Essence’ wijs ik op enige verdere documentatie: Zoek de verschillen! (januari 2012, Engelstalige versie: In search of differences), Innovatieparasiet: pleidooi voor gastheerhygiëne (april 2012), Oproep tot hervatting (april 2012), Ook open kaart, open brief aan Bureau Forum Standaardisatie (14 mei 2012), Enkele openstaande vragen over consortium Essence (juni 2012), Van klacht tot erger (juni 2012), Voor goed begrip (juni 2012), Open bedankbrief aan Ventoux Advocaten (september 2012), Up against a state of perversity (oktober 2012), Vals congresspoor (4 oktober 2012), Stop plagiaat van Metapatroon ofwel, wie het met rectificatie oneens is moet het zeggen (oktober 2012) en Visitekaartprofessor (november 2012).
7 december 2012 © webeditie 2012 © Information Dynamics (Voorburg)