Metapatroon > stelseltaal > eerste modelleerstappen
Zoiets als een (zeer) korte cursus metapatroon vormt onderdeel van deze modelleeroefening. Daarvoor heb ik me beperkt tot wat m.i. het minimum is om de modellenserie alvast enigszins ‘redelijk’ te volgen.
in: Yupta verkend met Metapatroon
De modelleur annex ontwerper kà n slechts modelleren wat z/hij vóór een horizon meent te ‘zien.’ In een tekening op een plat vlak hangt z/hij daarvoor knooppunten ònder die vette lijn. Door steeds precies twee van die knooppunten te verbinden ontstaat een vòlgend knooppunt, enzovoort. De ontwerper houdt met dergelijke verbijzonderingen op, zodra z/hij vindt dat ze inzicht enzovoort zelfs zouden belemmeren.
in: Yupta verkend met Metapatroon
Ik ben geen breier met wol en pennen, maar durf toch een vergelijking aan. Wie eenmaal op gang is, knoopt een volgende steek stelselmatig aan vorige steken aan. Juist het begin van een breiwerk vergt echter afwijkende maatregelen. Het à llereerste begin is met metapatroon dus het trekken van een — streep voor de — horizon.
in: Yupta verkend met Metapatroon
Voor elk begrip luiden volgens Metapatroon de principiële
vragen:
— Gelet op de relevante schaal, staat zijn eenduidigheid
vast?
— Zo niet, welke (andere) begrippen verschaffen context?
in: Ingezetene, ontwerp van een contextueel-semantisch diagram met Metapatroon
For every concept, basic questions according to Metapattern
read:
— Regarding relevant scope, does the concept require
disambiguation?
— If so, what (other) concepts supply its context?
in: Resident, designing a contextual-semantic diagram with metapattern
The whole point of conceptual modeling: unambiguous behaviors.
in:
Metapattern
Primer
opmerking: schets volgens oorspronkelijke notatie
Laten we eens uitgaan van een platte lijst met installaties.
in:
Multifocaal netwerkmodel
opmerking: inclusief uitleg van notatiewissel
De bijlage beschrijft een zgn contextueel semantisch diagram. Dat gebeurt zoveel mogelijk stapsgewijs.
in: Modellering gerelateerdebegrip
Daarom zijn de modellen verder volgens een andere notatie opgesteld. Grofweg blijven exemplaren impliciet.
in: Modellering werkgeversbegrip
Om een indruk te geven hoe een model begint, laat figuur 14 dat eens in alle eenvoud zien.
in: Modellering werkgeversbegrip
[…] met Metapatroon een stelselmatig model. Dat gebeurt stap voor stap, voorzien van toelichting. Zo moet de nieuwheid van stelselmatige opzet goed te volgen zijn. […] Het is vooral een oefening met de stelseltaal als flexibel gereedschap.
in: Publieks- en stelseltaal in wetgeving: Wat is het geval?
Volg in de achtereenvolgende figuren hoe iets concreet verbijzonderd raakt tot diverse verschijningsvormen die elk op hùn beurt eventueel vèrder concreet verbijzonderd raken …, terwijl ze via expliciete relaties blijven samenhangen.
in: Publieks- en stelseltaal in wetgeving: Wat is het geval?
Metapatroon (Engels: Metapattern) is een vinding van c.q. ontwikkeld door Information Dynamics te Voorburg.
Het gaat principieel om relativiteit van betekenis. De relativiteit komt modelmatig met Metapatroon steeds met drie structuurelementen tot uitdrukking.
Een vraag is uiteraard, waar het ophoudt met knooppunten voor alsmaar ruimer toepasselijke situaties en/of objecten. Metapatroon laat de ontwerper daarvoor een grens trekken: horizon. Daar begint voor een model dus de verbijzondering ‘naar beneden’ en eindigt de verbijzondering ‘naar boven.’
in: Stelselmatige syllogistiek met Metapatroon
Metapatroon is ‘gemaakt’ om […] betekenisrelativiteit c.q. variëteit eenduidig te modelleren: contextuele verbijzondering.
in: In de hoop op informatiekundig beroepsperspectief
De status van de horizon is ... Ã nders. Hij staat in het model, behoort er onlosmakelijk bij, maar toont aldus tegelijk als onderdeel van het model wat het model mist. Voor dagelijks gebruik van Metapatroon hoef je je niet te bekommeren om noodzakelijke grensfilosofie. Trek ‘gewoon’ een dikke streep en … take it from there.
[E]en knooppunt op z’n Metapatroons [kan] in precies één van precies twee hoedanigheden […] worden benut/ingezet voor (verdere) verbijzondering.
in: Wittgensteins onderzoekingen semiotisch onderzocht
Ter vermijding van oneindige regressie stelt Metapatroon een grens(waarde): horizon.
in: Wittgensteins onderzoekingen semiotisch onderzocht
Wat kan structuralisme opleveren? Begin met: iets. In eerste aanleg lijkt dat zichzèlf. Maar het kan ook worden opgevat als resultaat van samenloop van […] factoren.
[V]oor de werkwijze met Metapatroon [geldt] de aanname dat gedragingen van hetzèlfde object in verschillende situaties zgn disjunct zijn. Zolang aan die eis niet voldaan is, moeten voor een goedverbijzonderd model situaties kennelijk verder worden ontleed (lees ook: verbijzonderd) met dienovereenkomstige vermeerdering van het aantal situationele objecten tot gevolg.
in: Mooi meegenomen
Voor zgn nodige en voldoende stelselmatigheid is een stelselmatig model onmisbaar, en het opstellen dáárvan lukt nooit zonder stelseltaal. Als stelseltaal dient Metapatroon.
in: aantekening 51.7
Louter methodisch volgt èlke verdere verbijzondering met Metapatroon hetzèlfde … patroon, te weten van objectgedrag volgens situatie. […] Wat gedrag betreft [geldt] steeds slechts een ènkele relatie, te weten van één object met één situatie. Wat daarbij telt als object resp. situatie, is bekend door eerdere verbijzonderingen volgens hetzelfde patroon (als methode); als kunstmatig bovengrens geldt volgens Metapatroon een zgn horizon.
in: Metapatroon als enkelvoudig stelselpatroon
De betekenis van een teken (lees ook: data, gegeven, informatie) kan variëren al naar gelang de handelende persoon en/of de situatie waarin hij — ervaart dat hij — verkeert. Overeenkomstig situationele gedragsverbijzondering moet informatie expliciet contextueel verbijzonderd zijn om eenduidige betekenis te borgen. Dat vergt allereerst een aangepaste modelleermethode/-taal[:] Metapatroon.
Aan de hand van opwaartse ontleding moet het verschil met traditionele methoden opvallen (want die bestaat daar überhaupt niet). Volgens Metapatroon staat een begrip nooit op zichzelf (zoals volgens logisch atomisme wèl axiomatisch geldt). Elk begrip (x) wordt opgevat als verbijzondering van een bepaald — blijkbaar — ruimer begrip (a) vòlgens een bepaald motief (b). […] Opgetekend in een model is elke signatuur afgeleid van een — andere — signatuur volgens een context. Het aanknopingspunt voor context is eveneens een signatuur. Met een pijl wordt aangegeven welke signatuur voor de verbijzondering dient als verbijzonderde signatuur resp. als aanknopingspunt voor context.
in: Stelselmatige oriëntatie op meervoudig informatiegebruik
Op haar beurt kan elke verbijzondering tweeledig dienen voor eventuele verdere verbijzonderingen, te weten als — nader — object òf als — nadere — situatie, enzovoort.
in: aantekening 61.7
Als methode om gedrag consequent volgens betrekkingen uit te drukken (lees ook: modelleren) heb ik Metapatroon ontworpen. Er volstaat één soort betrekking. Dat is de samenloop van subject met situatie, met situationeel subjectgedrag als resultante. Die resultante kan op zijn beurt dienen als subject resp. situatie voor vèrdere verbijzondering volgens samenloop, enzovoort. Ofwel, het verbijzonderingsbeginsel laat zich recursief benutten. Aan de andere kant wordt de grens van een model met een horizon getrokken.
In comparison, my goal for Metapattern is quite modest. I just want to make available a modelling method for requisite variety (of interdependence).
in: note 56.19
Met voorrang voor informatiekundig ontwerp moet er een zgn betekenissenmodel (lees ook: conceptueel informatiemodel) worden opgesteld. Als zodanig definieert zo’n model de … definities. Het bereik (lees ook: de dekking) van het relevante betekenissenmodel moet daarom — logisch — overeenstemmen met dat van het te faciliteren informatieverkeer. En gelet op de maatschappelijke schaal vergt dat een door-en-door stelselmatige methode van … definiëren van samenhangende betekenisverschillen.
For practical orientation, start by imagining a boundary for what you want to include in — having an initial go at — an integrated order. Metapattern establishes such a boundary as a model’s horizon.
in: note 71.14
Imagine that the instances of something are each uniquely identified, say with some number. Nothing else is assumed to be known about them as somethings! Of course, that is not much to go on. That is where classification comes in. I am assuming a straightforward structure for a classification scheme, that is, a terminological hierarchy (as a case of a homogeneous hierarchy). It will amply serve the purpose. Even one level might often suffice.
in: note 71.36
Tussendoor merk ik op, dat een daadwerkelijke structuur ook wel een patroon heet. Aan allerlei patronen kan echter hetzelfde beginsel ten grondslag liggen, en zo’n beginsel vormt dan zoiets als metapatroon. Dit verklaart Metapatroon als naam voor stelselmatig bemeten modelleermethode.
[O]p de schaal van de zgn informatiemaatschappij [kan] ogenschijnlijk dezèlfde informatie tot verwarring […] leiden. Neem het woord blok. Is daarmee een stuk hout bedoeld? Of de poging om bij volleybal een smash te stoppen? En zo zijn er nog meer betekenissen van blok in omloop, verdwijnen sommige betekenissen, terwijl er weer nieuwe bijkomen. Kortom, op de schaal van informatieverkeer die inmiddels door het Internet alledaags is, zijn èxtra maatregelen nodig om betekenis eenduidig te duiden. Dat lukt door toevoeging van context. Simpel gezegd, tekst plùs context is pas duidelijk. Dat is het uitgangspunt voor Metapatroon als modelleermethode/-taal. Metapatroon dateert van 1990. In de loop der jaren hoefde er methodisch niets aan te veranderen. Later (1999) is slechts de naam toegevoegd, en nog wat later (2002) is de visuele modelnotitie deels gewijzigd (wat de modellen overzichtelijker maakt).
Overigens telt een betekenissenmodel volgens Metapatroon eveneens typen, maar dat zijn samenlooptypen ipv typen voor een ob-/subject als geheel. En zonodig blijft een samenlooptype beperkt tot een unieke samenloop. Want gedragsmatig uniek is, herstel, veronderstel ik precies een samenloop als uniek, zeg maar, exemplaar van gebeurtenis(verloop) volgens aandelen van ob-/subject en situatie.