Pieter Wisse
U (m/v) hebt een idee, maar uitvoering lukt niet eigenmachtig. Daarvoor is een
beslissing nodig van iemand ànders. Goed, u probeert in oprecht besef van uw
professionele verantwoordelijkheid de beslisser (m/v) aan te spreken. Waar moet
u terecht? U kijkt wie als zodanig verantwoordelijk is voor het onderwerp waarmee
uw idee verband houdt. Dat lijkt eenvoudig genoeg. De formele beslisposities
zijn vaak volstrekt duidelijk bepaald: politiek, bestuurlijk, ambtelijk,
wetenschappelijk, kerkelijk, gerechtelijk, bedrijfshiërarchisch …
Meestal blijft de beslisser zèlf onbereikbaar. Als het meezit, zo moet het althans
lijken, gunt een lid van zijn entourage u ooit een gelegenheid uw idee te
opperen. Oppassen, dàt is het milieu van de fopvatting!
Een fopvatting is een korte uitspraak die bij u valselijk de suggestie moet wekken van een serieuze opvatting gepaard aan, netzo vals, welwillende aandacht.
De fopvatter (m/v) pretendeert redelijkheid, hij volgt keurig met uiterlijk gedrag
de beleefdheidsnorm. Via verraderlijke verdraaiing zadelt hij ù echter op met
de opgave uw idee vrij te pleiten van ònredelijkheid. Want de fopvatter doet
het voorkomen alsof de beslisser absoluut geen probleem heeft met zijn formele
verantwoordelijkheid.
Nee, zo moet u volgens de fopvatter maar aannemen, u heeft juist zèlf een probleem
met uw idee. Als òplossing bestempeld blijkt dat idee echter principieel niet
ontvankelijk.
Kortom, een fopvatting is een verhulde stopvatting.
De fopvatter zet de criteria voor illegaliteit naar zijn hand. Wat u
maatschappelijk voorstelt, vergt plotseling uw openlijke verzetsdaad. Maar wie durft
nog onder zulke, nota bene, vàlse dwang? Daar komt uw frustratie vandaan dat
zo’n contact vrijwel onmiddellijk grondig misgaat (terwijl het voor de fopvatter,
ook nota bene, precies verloopt zoals hij regelt). U wordt feitelijk afgepoeierd.
Dat is ook precies de reden, waarom een fopvatting kort is. Het liefst wijdt een
fopvatter zelfs geen ènkel woord of gebaar aan uw idee.
De kans is nihil dat een fopvatter door uw argumenten zijn fopvatting wijzigt.
Wat u redelijk acht, vindt hij immers ònredelijk. Zolang u dat niet weet, blijft
u gefopt.
Een fopvatting heeft slechts als bedoeling, dat u uw beklag niet doet. Daarvoor
dient de schijn van redelijkheid en welwillendheid.
De fopvatter dringt u een zgn double bind op. Wat u onder zijn voorwaarden ook doet,
kan hij altijd als verkeerd àfdoen. Daarom moet u met uw idee verder maar helemaal
niets doen, volgt uit een fopvatting die u miskent als een opvatting.
Dan loopt het nog het mìnst slecht met u af, is de verhulde dreiging.
U trapt nogeens extra in de val, zodra u zich opwindt. Geheid kunt u rekenen op
een gretige, felle tegenaanval op uw omgangsvorm. De afleidingsmanoeuvre is
extra geslaagd; serieus stond uw idee daar nooit op de agenda en nu krijgt u
het er helemaal nooit meer op.
Een fopvatting is een valse vlag op een lading asociale dynamiek.
Voordat u het weet, geldt u met een gezond idee … voor gek. Of de fopvatter
ziet zijn kans schoon om uw gedrag zelfs formeel geclassificeerd te krijgen als
ondermijning van de heersende orde. Dan gaat u verder als terrorist door het leven.
Als u het mooier vindt klinken, kunt u zich ook anti-held noemen. Uw eigen
keuze is het in elk geval niet. U had gewoon een opbouwend idee, dacht u tenminste
zèlf, maar daarvan verdwijnt rap ieder spoor. De ultieme fopvatting bereikt dat
ù uw eigen idee verdringt.
Als waarborg dat een fopvatter nooit in de verleiding raakt van enig idee, zijn
zulke functionarissen streng geselecteerd op onbenul en ijdelheid. Zulke persoonskenmerken
versterken elkaar. Daar is geen doorkomen aan.
Als u gelooft in uw professionele idee, bespaart u zich tenminste èxtra nodeloze
inspanningen door zo snel mogelijk de scherpe diagnose van een fopvatting te
stellen. Nogmaals, doe verder geen moeite de fopvatter te overtuigen.
Een klassieke tragedie gaat niet zozeer over een idee, maar over een fopvatting.
Bent u onzeker, of het ècht een fopvatting was? Als u het kunt opbrengen, beoefen
metacommunicatie. Dat kost gelukkig weinig tijd. Benoem de uitspraak openlijk
als een fopvatting, punt.
De geharnaste fopvatter, veilig als hij zich waant in ‘het systeem’ waar u aanklopt,
ontwijkt uw confronterende tegendruk soepel met … opnieuw een fopvatting.
Weiger aub de hoofdrol in een tragedie! Met uw diagnose helaas bevestigd, maak
eindelijk dat u wègkomt. Die double bind kunt u onmogelijk ontknopen. Hopelijk
heeft u ruimte voor ontsnapping. Waag elders een poging, indien u uzelf met uw
idee wèl serieus neemt en verantwoordelijk voelt.
Wat kunt u doen als u alsmaar fopvatting, domweg nul dus, op het rekest krijgt?
Zorg ervoor dat u minstens marginaal getolereerd blijft, als het even kan zelfs
gewaardeerd. Blijf in de marge alert op openingen voor systeemveranderingen.
Geef met uw professionele verantwoordelijkheid nooit op.
Deze verzameling fopvattingen is aangelegd om herkenning te vergemakkelijken, veranderingen
door een wezenlijk idee te bevorderen. Elke fopvatting is, klik, van
wetenschappelijke toelichting voorzien.[in voorbereiding]
Bekijkt u ook de lezersreacties!
Dit is tevens een foproep, oeps, oproep. Deelt u aub de fopvattingen die u kent
en uw ervaringen ermee.
Wanneer u nooit een idee heeft, kunt u gebruik maken van de gelijkenis tussen fopvatting
en uitvlucht. U vraagt gewoon iemand iets voor u te doen, waarvan u weet dat
hij er geen zin in heeft. In de passende context geldt zijn antwoord waarschijnlijk
ongewijzigd als fopvatting.
Ontwerpt u ook eens verwante termen, inderdaad, zoals foproep. De simpelste manier
is om een woord beginnend met ‘op’ te voorzien van een voorloop-f.
Vruchtbaar is ook het procédé om van een woord beginnend met ‘top’ de t door
een f te vervangen. Speel verder door te kijken wat er uitkomt als u stop ipv
fop neemt, precies, bijvoorbeeld stoproep.
Indien u als indiener terecht prijs op naamsvermelding stelt, gebeurt dat bij de
aparte toelichting. Anonieme bijdragen zijn gelet op de precaire aard van
onthulling van fopvattingen eveneens welkom.
Dankzij uw aanvullingen blijven onderstaande lijsten in bewerking.
Je hebt me nog niet overtuigd.
Mijn baas ziet me aankomen.
Het heeft tijd nodig.
Ik ben er nog niet uit.
Kan het niet in kleinere stappen?
Wat verwacht je van mij?
Er gebeurt al zoveel goeds.
Ga je daarmee niet te ver?
Waar werkt het?
So what?
Dat kan ik niet zeggen.
Overdrijf je niet?
Ik neem het mee.
Daar gaan wij niet over.
Ik beloof je dat ik mijn best voor je doe.
Wat gaat er mis, als we het niet doen?
Denk je soms dat ik mijn ontslag ga indienen?
Het ligt nogal gevoelig.
Jij hebt een communicatieprobleem.
Dat kan jij nu wel willen.
Ja, dat is merkwaardig.
Zet het ajb in een memorandum.
Schrijf het eens wat begrijpelijker op.
Daarop kom ik terug.
Wij moeten ze er zeker bijhalen, maar nu even niet.
Daarover zijn de deskundigen het niet eens.
Ik wens je succes met je idee.
Dat klinkt nogal theoretisch.
Het moet wel praktisch blijven.
Het lukt jou niet om het mij uit te leggen.
Eerst moet de winkel op orde.
Dat zie ik niet zitten.
Je kunt je aanbevelingen het beste zelf inbrengen.
Je bent geen mantelpartij.
Het blijft een boeiend onderwerp.
Jij hebt een informatie-achterstand.
Heb je het dáár geprobeerd?
Je kunt beter niet verstrikt raken in die interne verhoudingen.
Wil je nog koffie?
Ik ga binnenkort met pensioen.
Er is geen budget.
Wat is eigenlijk het probleem?
Wij zitten vooral op het proces.
Ik wacht graag even jouw bevindingen af en kom dan met een reactie.
Het is er gewoon nog niet van gekomen.
We hebben het even èrg druk.
Ik wil je wel bijpraten.
Zou je een simpeler versie kunnen maken?
Maar wie vindt dat dan nog meer?
Dat staat niet op de [vergader]agenda; die zit trouwens al vol.
Ik weet niet of ik hier zo blij mee ben.
Laten we niet alles door elkaar halen!
Dan moet ik het natuurlijk wel eerst zelf begrijpen.
Ik laat er naar kijken.
Uiteraard weet zij van de toezegging om te reageren. Die zal ook worden nagekomen; daaraan hoef je uiteraard niet te twijfelen.
Je hebt wel gelijk, maar zou het anders moeten brengen.
Die vraag is ons niet gesteld.
Wat was je opdracht?
Ik zoek dus naar iets dat nog concreter wordt.
Kun je de vinger leggen op pijnpunten in het voorstel? Dan kan ik specifieker reageren.
Laten we het nog even een open vraag laten welke aanpak uiteindelijk het meest recht doet aan jouw eigen geesteskind.
Ik stak mijn nek al voor je uit.
De interne legitimatie voor die actie is in de huidige context even niet meer aanwezig.
De situatie heeft vele kanten.
Er is nog veel missiewerk te doen.
Ik leg het voorlopig even naast me neer voor later.
Ik denk dit idee voldoende te kennen om het voor te stellen, mocht die kans zich voordoen.
Op een geschikt moment duiken we er weer verder in.
Ik blijf graag wat op de hoogte.
Er is zeker ruimte voor discussie.
Ik kan het mijn baas niet uitleggen.
Het is maar, hoe je ’t bekijkt.
Wij willen geen ophef.
Dat is iets tussen jullie.
Daarmee breng je mij in verlegenheid.
fopvatting
foproep
fopdrachtgever
foppervlakkig
fopzichter
fopportunisme
fopperen
foplossing
foptimaliseren
fopmerking
fopbiechten
fopgefokt
fopgave
fopknapbeurt
fopgeilen
fophef
fopsporing
fopheldering
fopschudden
fopgeklopt
fopgesmukt
fopleiding
foplevering
foplichter
fopnieuw
fophemelen
fopruimwoede
fopsteker
fopgeruimd
foptreden
fopbouwend
fopgepoetst
fopvoeding
fopzichtelijk
foprechtheid
in foptima forma
foppositie
fopponent
foptie
fopsport
fopvorm
fopverkoop
fopprestatie
foptijd
fop secret
fopgesprek
fopklasse
fopfunctionaris
foppunt
fopambtenaar
fopmanager
fopberaad
fopconferentie
fopcapaciteit
fopmuziek
fopconcert
fop-art
foppenkast
foppelaarster
foppig
fopject1
fopsessie
fopstructie
fopstakel
fopstinaat
fopscuur
fopjectief
fopsceen
fopservatie
stopmanagement
flopdrachtgever
nopdracht
noten
1. Enkele weken nadat ik de eerste versie van deze tekst schreef,
dus in mei 2008, zag ik een aantekening terug die ik maakte op 28 mei 1993. Ik was
sinds enkele jaren bezig met ontwikkeling van wat ik later metapatroon noemde.
Over idee gesproken, dat is een methode voor informatiemodellering die dankzij
consequente, recursieve verbijzondering van context passende variëteit biedt
voor facilitering van informatieverkeer op maatschappelijke schaal. Als zodanig
houdt metapatroon tevens principiële kritiek op traditionele objectgerichtheid
in. Dat verklaart fopject als aantekening.
2. Deze categorie is geïnspireerd door J.C.W. Hendriks, toen (april 2010) hij
de eerste drie varianten opgaf die opgesomd staan.
tekst: mei 2008; lijsten: mei 2008 - september 2010 © Pieter Wisse
Zie ook Over parodismen en –mismen (augustus 2010).