Symboliek

Pieter Wisse

Wie zichzelf serieus neemt, handelt consequent naar het voornemen slechts serieuze problemen te willen oplossen.

Ik heb niets met de vermeende symboliek van oud en nieuw. Dan moet je er vooral ook niets over schrijven, hoor ik u meteen denken. Klopt. Maar ja, tweeduizend. Dat is toch een getal met ineens wat extra nullen. Zou dat ook de symboliek ervan zijn? Stel dat het jaartal nu gelijk gezet wordt met de intelligentie van de menselijke populatie. Zijn er dan precies twee mensen met gezond verstand en is de rest een nul? Dan bent u stellig die ene, met verstand bedoel ik uiteraard. Als u van mij aanneemt dat ik die ander ben, dan weet ik dat u me begrijpt.

Met al die andere mensen hebben wij dus een reusachtig probleem. Want een nul snapt nu eenmaal niets. U herkent dat wel. Regelmatig heeft u een prima idee. Waarom lukt het toch maar niet om uw ideeën te slijten? Dat komt omdat u letterlijk (een) nul op het request krijgt.

Sommige nullen kunnen zich aardig vermommen. Zij zien er dan uit zoals u en ik. Ik beken dat ze me helaas nog vaak misleiden, althans even. Omdat ik in de waan verkeer dat ik iemand zoals u ontmoet, stort ik me in wat ik een normaal gesprek vind. Ik bedoel dus een gesprek waarin de partners serieus naar elkaar luisteren, hun opvattingen wijzigen naar aanleiding van krachtige — niet te verwarren met dominante — argumenten, redelijk proberen maken wat ze menen, enzovoort.

Nu is er niets waarvan een nul vervolgens toch zo schrikt als juist zo´n poging tot verstandig contact. De discussie stokt om de simpele reden dat een heuse discussie in een nultoestand überhaupt onmogelijk is. En zo kom ik op nog wat symboliek van jaarwisseling. Inderdaad, goede voornemens. Ikzelf heb trouwens dat plan om geen enkele poging meer te doen om met nullen te scoren op een willekeurige dag opgevat. Het lukt gewoon niet. Daarom bespaar ik me liever de moeite en frustratie. Hikt u er nog wat tegenaan, dan maakt zeker zo´n jaarwisseling naar tweeduizend u hopelijk besluitvaardig. Deelt u uw parels alstublieft met wie ze waardeert. Nullen zijn zwijnen.

Laatst kwam ik weer zo´n onbenul tegen. Onbenul? Dat klinkt als min nul, als dat al zou kunnen. Kunt u nagaan. Ik zat daar op introductie van iemand die meende dat één van mijn ideeën kon bijdragen aan de oplossing van een moeilijk probleem van mijn gastheer. U begrijpt me weer prima wanneer ik hier vertel, geheel terzijde vanzelfsprekend, dat die vriendelijke kennis daar volkomen gelijk in had. De gastheer wenste echter helemaal geen oplossing zoals mijn kennis, en toen ik even, dacht. Er was weliswaar al een middel gekozen, maar juist de man waarmee ik nu sprak wist dat het onmogelijk tot het gewenste doel kon leiden. Het project hield hij echter stevig op de noodlottige koers.

Dat zei hij natuurlijk allemaal niet, althans niet meteen. Hoewel het onderwerp van gesprek, zeg maar, mijn idee annex oplossingsrichting zou zijn, probeerde hij met prioriteit mijn oordeel over zijn eigen project te peilen. Met zo´n vraag, in die omstandigheden, weet ik dat onmiddellijk op het nulpunt beland ben. Het ware probleem van mijn gastheer was het eventuele risico voor zijn loopbaan. Het bekende erp-pakket kon onmogelijk het informatieprobleem van de organisatie in kwestie oplossen. Hij vertrouwde er echter op, en met alleen maar nog meer nullen die hem zouden beoordelen had hij gelijk, dat de reputatie van het middel en zijn leverancier hem adequaat beschermden.

Ik herhaal dat er voor mensen zoals u en ik geen eer te behalen valt in zo´n situatie. Wij staan machteloos tegen de verspilling van geld en moeite. Ik kan mijn idee wel gaan verklaren, maar dat beoordeelt een nul nooit volgens de criteria van het feitelijke informatieprobleem. En wat zo iemand altijd goed geregeld heeft, is de toegang tot de macht. U en ik, en onze ideeën dus evenmin, komen er domweg niet langs.

Goedbedoelde raad aan mijn adres luidt steevast dat ik niet zo naïef moet zijn. Ik moet, zo luidt de les, het belang van die nul dienen, ook wanneer ik dat duidelijk strijdig zie met de belangen van de organisatie waarvoor zij of hij werkt. Ik begrijp de commerciële waarde van zulk advies. Mijn idee erover is dat het weer zo´n typische nuloptie is. Gelukkig kunnen wij dat niet. Zo cynisch zijn u en ik immers niet. Dat moet absoluut zo blijven om tenminste serieuze problemen ooit nogeens goed op te lossen. Voelt het niet geweldig wanneer dat lukt? Als een beetje symboliek helpt om dat uitmuntende voornemen vol te houden, moet het maar.