Inleiding

Jan van Heijst en Pieter Wisse

Dit is een hoofdstuk uit Stijlbreuk in bestuur: informatiearchitectuur met componentenstijl voor openbare orde & veiligheid, in 2001 verschenen in boekvorm bij Information Dynamics.

 

 

 

Dit is een bundel voor bestuurders. Het thema is de inrichting van informatievoorziening. Omdat het om hoofdlijnen van inrichting gaat, heet dat ook wel informatiearchitectuur. De aandacht gaat in het bijzonder uit naar openbare orde en veiligheid. Wie dat overigens als voorbeeld bij uitstek van complexe samenwerking opvat, herkent tevens algemenere toepasbaarheid.

Als misverstand moet elke bestuurder vermijden dat informatiearchitectuur een technisch onderwerp is. Het klopt dat voorbereiding van degelijke ontwerpvoorstellen specialistenwerk is. En de meeste bestuurders zijn inderdaad géén architect. De belangrijkste uitgangspunten voor informatiearchitectuur zijn echter bestuurlijk van aard. De besluiten erover zijn dat ook. Deze bundel helpt informatievoorziening in bestuurlijk perspectief te plaatsen.

Zo'n perspectief heeft zeker prioriteit voor openbare orde en veiligheid. Dat beleidsterrein vertoont alsmaar complexere problematiek, die maatschappelijk hoogstrelevant is. Voor extra dynamiek zorgen kansen en bedreigingen die met en door digitale technologieën veranderen. Zonder bestuur dat zich uitstrekt tot informatiearchitectuur bestaat het risico dat feitelijke informatievoorziening geen gelijke tred houdt met reële behoeften. Dus ook op het snijvlak, te weten de informatievoorziening voor openbare orde en veiligheid, moeten bestuurders scherp zijn.

Deze bundel belicht ontwikkelingen op dat boeiende snijvlak. Het accent ligt op verduidelijking van houvast voor bestuurlijk primaat over de inrichting van informatievoorziening. Zo staat de techniek 'achter' informatiearchitectuur hier niet als doel op zichzelf verklaard. Het gaat erom dat bestuurders aanknopingspunten krijgen voor synthese, integrale strategie, enzovoort. Daarvoor is soms enige voorlichting over techniek nodig. Voor het huidige snijvlak gebeurt het vanuit de opvatting dat een stijlbreuk in informatiearchitectuur onvermijdelijk is. De zgn componentenstijl kan immers slechts radicaal de applicatiestijl vervangen. Anders lukt het domweg niet. En omdat informatiearchitectuur alles met bestuurlijk perspectief te maken heeft, is er dus zelfs sprake van een stijlbreuk in bestuur.

De Informatie Communicatie Technologie Organisatie (ITO) van de Nederlandse politie houdt zich reeds intensief met de componentenstijl bezig. Dat geldt in het bijzonder haar afdeling — die ondanks de stijlbreuk nog officieel als naam heeft — Applicaties. Als verantwoorde medespeler gebeurt dat inclusief suggesties voor overkoepelende componentgerichte informatiearchitectuur van openbare orde en veiligheid, voor voorzieningen voor operationele informatiecontinuïteit tijdens de overgangsperiode en voor haar eigen reorganisatie.

Aanvankelijk voor interne communicatie hebben de auteurs — de eerste als interim manager (JvH), de tweede als extern adviseur (PW) — in de loop van het jaar 2000 diverse strategische notities opgesteld om de veranderingsprocessen rondom en van ITO/Applicaties in samenhang te bevorderen. Die notities zijn, na minimale bewerking ter veralgemenisering, hier nu gebundeld en openbaar gemaakt. De auteurs zijn dankbaar voor de instemming met publicatie.

Deze uitgave is bedoeld voor bestuurders. Het ligt immers voor de hand dat àlle deelnemers, dus zowel klanten als leveranciers, aan informatievoorziening voor openbare orde en veiligheid vergelijkbare danwel samenhangende veranderingen (gaan) doormaken. De bestuurders van zulke organisaties, en uiteraard hun medewerkers, ontlenen wellicht inspiratie aan de strategische voorstellen van ITO/Applicaties. Voorts weten zij zich hopelijk aangespoord hun eigen ideeën eveneens in het publieke domein te delen, zodat de noodzakelijke veranderingen extra vaart krijgen.

In de bundel zijn verder enkele teksten opgenomen die één van de auteurs (PW) onafhankelijk en meer in het algemeen rondom de gevarieerde thema's informatiearchitectuur en veranderkunde schreef. Zij zijn veelal luchtiger van toon. Wie ze zelfs als provocaties opvat, moet bedenken dat openbare orde en veiligheid iets anders is dan éénmaal gevèstigde orde. Sterker nog, als constructieve bijdrage aan continuïteit van openbare orde en veiligheid is àfbraak van de traditionele applicatiestijl voor informatievoorziening onontkoombaar.

Er is eigenlijk maar één maat voor succes van informatievoorziening voor openbare orde en veiligheid. Het voornaamste dat telt is het juiste antwoord op de vraag: wat is optimaal voor de operationele medewerker?

 

 

2001, webeditie 2005 © Jan van Heijst en Pieter Wisse