Goklust

Pieter Wisse

Inleggers zijn geïnteresseerd in dividend, weglopers in koerswinst.

Na de beursgang van World Online besef ik extra wat een uitgelezen vriendenkring ik heb. Dat zijn allemaal verstandige mensen. Want ik ken werkelijk niemand die aandelen kocht. Of ze zelfs maar wilde hebben. In mijn lijst met emailadressen komt trouwens ook maar één relatie voor met World Online als provider. Dat is weinig, en zoveel is dus ook het bedrijf waard, denk ik dan maar. Des te groter is mijn bewondering voor mevrouw Brink. Zij is een militant feministe. Ik vind het echt geweldig hoe zij macho ijdelheid en hebzucht kan bespelen. Zij is een toonbeeld voor de emancipatie van haar geslacht.

Desondanks hebben beleggers, banken en beurs — heeft u er misschien vrouwen tussen gezien? — er niets van geleerd. Iedereen wist uiteraard dat het een pure gok was. Het plan was algemeen om aandelen snel met winst te verkopen aan sukkels die met verlies zouden blijven zitten. Maar wat bleek? De oorspronkelijke kopers waren zelf de dupe door de vrijwel onmiddellijke deconfiture van het bedrijf. Hun gekwetste ijdelheid en onvervulde hebzucht zochten echter compensatie. Maar stelt u zich eens voor dat iemand in een casino zijn inzet terug wil hebben omdat het balletje op een ander nummer ploft. Probeert u dat eens zonder zelf klappen op te lopen. Waarom zou je daarom geld terugkrijgen voor iets dat duidelijk een nog veel grotere gok was? Het is zielig, kinderachtig, onsportief enzovoort daarvoor achteraf het cellofaan van het prospectus te scheuren en zelfs een rechtsgang te doen. Mevrouw Brink zijn wij, nuchtere mensen, dank verschuldigd dat zij zulk obsessief gedrag blootlegt.

Behalve feministe is zij natuurlijk ook een baanbrekend communiste. Zij trekt een spoor van ontwrichting door de kapitalistische samenleving. Als hypothese stel ik trouwens voor dat zij haar vermeende afgang zèlf regisseerde. Hoe kom je anders snel weg met zoveel geld?

Of zij zo'n aanval op eigendomsverhoudingen op eigen initiatief bedrijft? Of heeft Moskou haar vergeten te melden dat het allang niet meer hoeft? In elk geval lukt het om een steeds grotere zakelijke chaos achter te laten. Dat maakt nieuwsgierig naar haar volgende optreden. Nederland lijkt me inmiddels veel te klein. Dat wordt dus waarschijnlijk een klapper in de Verenigde Staten. Daar is immers zoveel meer geld in omloop. Er zijn ook meer mannen dan hier. Dat betekent zeker weer succes. Mevrouw Brink begrijpt tenminste dat je het kapitalisme slechts met eigen wapens kunt treffen. Dat zijzelf er financieel beter van wordt, hoort er dan gewoon bij.

Wat ik, afgezien van de ontbrekende waardering voor mevrouw Brink, merkwaardig vind is dat de zaak World Online als een incident wordt opgevat. Ik heb nergens structurele kritiek op de gevestigde economische orde ontdekt. Is iemand die een aandeel koopt eigenlijk altijd wel een investeerder of, in het Nederlands, een inlegger? Volgens mij wijkt de huidige praktijk daar sterk vanaf. Bood een aandeel ooit de belofte van dividend hoger dan rente, tegenwoordig hoor je nooit meer iemand over dividend. Koerswinst, dat is het. Zodra snelle geldgroei via het ene aandeel verzekerd is, moet het weg. Zo raast geld naar een ander aandeel, enzovoort. Het accent is verschoven van 'in' naar 'uit.' Winst nemen, wegwezen. De moderne aandeelhouder is dus meer een exvesteerder. Hij houdt niet vast, laat staan dat hij ergens 'van' houdt behalve geld (en zichzelf). Kortom, er zijn steeds minder inleggers, en steeds meer weglopers.

Geld zonder groei flitst tegewoordig weg. De druk op rendement is daarom enorm, zo groot dat de grens daar zelfs bereikt is. Een kapitalistische vernieuwing — let wel, ik zeg niet: verbetering — is dat de rol van bewezen rendement is overgenomen door koersverwachting, althans in sommige sectoren van ICT-bedrijvigheid. Daarmee is de koers van een aandeel bijna volledig een self-fulfilling prophesy. Wie verwachtingen kan manipuleren heeft dus bijzondere macht. Mevrouw Brink heeft dat overtuigend aangetoond. Netzo overtuigend bleek het publicitaire tegenoffensief dat luttele weken voor de beursgang eindelijk begon. Jammer eigenlijk. Want nu blijven de gokkers spelen. Met extra schrik waren ze wellicht weer investeerders geworden. Er is grote behoefte aan geduldig geld, waardoor degelijk aan oplossingen voor complexe problemen in informatievoorziening gewerkt kan worden. Dat schiet niet op, zolang geld in het gokcircuit verkeert. En mevrouw Brink investeert niet, maar bewaart geld naar verluidt voor haar gezin. Ook mooi.