Federatieve metainformatie

Pieter Wisse

De noodzaak

Samenhangende informatievoorziening draagt een federatief karakter (modern etiket: ketenprocessen).

Het statutaire organisatiebegrip is ondergeschikt voor wat als informatiestelsel telt.
Het stelsel is grensoverschrijdend.
Keteninformatisering vermindert, als het goed is, navenant de informatieve zelfvoorziening van een organisatie(eenheid).

Het federatieperspectief loont al voor/binnen een enkele complexe organisatie met haar — vaak ook nog eens veranderende en veranderlijke — eenheden.

Het informatiestelsel omvat twee soorten metainformatie (traditioneel: metadata): lokaal en federatief.

Omgekeerd, met lokale informatiesystemen annex -verzamelingen als uitgangspunt is eenduidige federatieve metainformatie een noodzakelijke voorwaarde voor coördinatie.
In deze zin zijn federatieve en integrale metainformatie synoniem.

De grens tussen noodzaak van federatieve metainformatie en de kans ermee is vaag.

Federatie: (veel) ‘ruimer’ dan consolidatie

Een federatief verband volgt geen strikte, dekkende hiërarchie.

Federatie ‘staat voor’ een karakteristieke balans tussen overeenkomsten (uniformiteit resp. standaardisatie) en verschillen (pluriformiteit).

Integrale metainformatie is niet slechts een ‘kaart’ van overeenkomsten, maar juist óók van verschillen inclusief (bepaalde) overeenkomsten als — voorwaarde voor — samenhang tussen verschillen.

Een federatie is zowel een hiërarchie van overeenkomsten als een (bewuste, beheerste) ruimte voor verschillen.

Meervoudige contexten: metapatroon

Een verschil in gedrag is wezenlijker dan een verschil in naam.

Wat hetzelfde gedrag vertoont, maar op diverse locaties (eventueel) onder afwijkende namen (lees ook: codes en dergelijke) verschijnt, valt recht-toe-recht-aan via een expliciete hiërarchische stap te consolideren (lees ook: aggregeren en dergelijke).

Eenduidige modellering van samenhangende gedragsverschillen, wezenlijker dus, lukt met methodische toepassing van een recursief contextbegrip.

Metapatroon¹ past meervoudige contexten — en tijdsaanduidingen — in informatiemodellen, dwz het biedt een methode die geschikt is voor federatieve metainformatie.

KnitbITs is het bijbehorende gereedschap; daarmee wordt dan de federatief gemodelleerde metainformatie beheerd.

Voor zover bekend blijven andere maatregelen² voor integraal informatiebeheer tot consolidatie beperkt. Dat komt dus hoogstens neer op overbrugging van naamverschil (en dat vóóronderstelt — doorgaans impliciet èn ten onrechte — overeenkomst van ‘onderliggend’ gedrag).
De federatie bestaat echter gelijktijdig als ‘apparaat’ voor facilitering van gedragsverschillen. Uitsluitend wanneer integrale/federatieve metainformatie (ook) gedragsverschillen samenhangend aanduidt, is de grondslag voor optimale coördinatie gevestigd.

De synthese à la metapatroon is compleet door (ook) naam als onderdeel van gedrag te beschouwen, dwz contextueel verbijzonderd.

Evolutie

De eerste versie van de federatieve metainformatie kan simpelweg als verzameling van lokale metainformatie samengesteld zijn.

De tegenhanger van identificatie van reële verschillen is het aanwijzen van onnodige duplicatie (lees: een overeenkomst waarover op meerdere locaties informatie bijgehouden wordt).

Vanuit het overzicht dat de federatieve metainformatie verschaft (en blijft waarborgen), zijn desgewenst (zo mogelijk, enzovoort) lokale informatiesystemen/-verzamelingen fijnmazig optimaliseerbaar.

Het lokale minimum is het ‘eigen’ verschil.

noten

1. Zie diverse publicaties over metapatroon via www.informationdynamics.nl. Zie ook Metapattern: context and time in information models (Addison-Wesley, 2001) door de auteur van deze notitie.
2. Bijvoorbeeld, Sap mikt met master data management uitgesproken op consolidatie of zelfs, in omgekeerde richting, op gecentraliseerd “management” van uniforme “master data” voor/op locaties. IBMs Websphere, Microsofts .NET en Saps NetWeaver zijn voorbeelden van technische infrastructuur op basis van web services. Voor het zgn. semantisch web ligt de nadruk op eenduidige oproep(baarheid) van diensten (hier: gedrag).
Er is daarbij allemaal geen sprake van optimalisering van gedragsdistributie. Metapatroon ondersteunt wèl dat ontwerpproces van een federatief informatiestelsel, karakteristiek voor pluriform gedrag, en Information Dynamics’ KnitbITs is daarvoor de technische infrastructuur (eveneens met web services enzovoort). Voortbordurend op het taalkundige referentiekader waaraan de aanduiding semantisch web ontleend is, zet metapatroon dus de stap naar het pragmatisch web.