A5 voor publiek informatieverkeer

Pieter Wisse

Er is niets mis met — de behoefte aan — beheersing. Het gaat echter mis zodra reële variëteit onderschat blijft. Hier schets ik kortweg vijf wezenlijke thema’s in, nota bene, hun netzo ònlosmakelijke samenhang. De titel vormt een knipoog naar Op weg naar de elektronische overheid (2004). Die weg heet volgens mij de A5. Want de namen voor de thema’s vallen zo te draaien dat ze allemaal met de letter a beginnen. Verder is het natuurlijk zo, dat de beperking tot elektronische overheid contraproductief is. De A5 is een openbare weg, ofwel voor publiek informatieverkeer.

1. Authentieke informatie
Zodra voorheen gescheiden informatieverzamelingen tot een heus (informatie)stelsel moeten gaan behoren, geldt als voorwaarde dat verschillen en overeenkomsten in betekenis expliciet zijn. Dat is het belang van contextuele verbijzondering. Voor de vereiste eenduidigheid op stelselniveau hoort daar verbijzondering langs de tijddimensie onlosmakelijk bij. In Informatieverkeer in publiek domein (2004) heet dit thema stelselmatige betekenisordening; daar is het als tiende zgn integratiefunctie toegevoegd aan de negen die Architectuur Elektronische Overheid (2002) reeds aangaf. Dergelijke ordening moet consequent vanàf samenhang tussen zgn basisregistraties gevestigd zijn. Daar(door) is informatie authentiek.

2. Activiteitenstromen
Informatiewerk gebeurt in gevarieerde patronen, ook wel werkstromen genoemd. Herhaalbare, betrouwbare informatieresultaten vergen werkstroom-/procescoördinatie (eerder benoemd als de achtste integratiefunctie). Dat betreft dus activiteiten.

3. Autorisatie
Autorisatie (ook al bekend als integratiefunctie, te weten de zevende) veronderstelt eenduidigheid van zowel (statische) informatie, als (dynamisch) gedrag-als-procesbijdrage. Met andere woorden, pas nadat aan de voorwaarden van stelselmatige betekenisordening èn procescoördinatie voldaan is, kan autorisatie zinvol (verder) uitgewerkt worden.

4. Audit trail
Een controlespoor (audit trail) veronderstelt op zijn beurt deugdelijke autorisatie.

5. Archivering
En archivering (lees ook: digitale duurzaamheid) moet rusten op het systeem van eenduidige controlesporen.

De relaties tussen bovengenoemde thema’s, de A5, zijn in de onderstaande figuur samengevat.

Het betreft hier een hoofdlijn annex -weg. Daaraan kunnen andere ‘voorwaardelijkheden’ gehangen worden. Zo is identiteitsbeheer in principieel zelfs ontologische zin een voorwaarde voor de authenticiteit van stelselmatige betekenisordening enzovoort.